Çeşitlilik, Varyasyon, Morfoloji
Bir tür içinde pek çok karakterleri bakımından önemli ölçüde faklılıklar bulunmaktadır. Yani tür içinde aynı gen havuzunu paylaşan bireyler arasında farklılıklar mevcuttur. Başka bir deyişle, aynı türün değişik alanlarda yaşayan populasyonları (populasyonlar arası) ve aynı yöredeki bir populasyonun bireyleri arasında (populasyonlar içi) pek çok özellikleri bakımından bir çeşitlilik vardır. Populasyon içinde her bir karakter, ya da karakter kümeleri bakımından farklı morfolojiye sahip bireyler bulunmaktadır.
Nitekim, Linnaeus dahil, birçok taksonomist geçmişte bu hatayı yapmışlardır. Örneğin, atmacagillerden çakın kuşu adı verilen kuşun genç bireyleri ile ergin bireylerinin fenotipleri arasında, tüy deseni bakından önemli morjolojik farklılıklar bulunmaktadır. Linnaeus, başlangıçta bunları iki ayrı tür içinde yerleştirmiştir. Erginlere Accipiter palumbanus L., Genç bireylere A. gentilis L. adını vermiştir. Fakat, türün biyolojisi hakkında bilgiler artıkça, ergin ve genç bireyler arasındaki “morfolojik” farkı anlaşılmış, hepsi artık, doğru olarak.
A.gentilis içine konulmuştur. Bugün dahi, (genetik, ekolojik, evrim ve populasyon biyolojisi bilgileri ile yeteri ölçüde donatılmamış olan) bazı taksonomistler, benzer hataları tekrar yapmaktadırlar. Bir populasyon içerisinde bireylerin taşıdıkları özellikler birbirinin hiçbir zaman aynı değildir. Boy, renk ve desen gibi kalitatif ve kantitatif özelliklerde az ya da çok değişkenlik görülür.
Bu değişime varyasyon diyoruz. Sistematikte varyasyonlar iki grupta ele alınmalıdır. Genetik yapıyla ilgili olmayan ve ilgili olan varyasyonlar. Genetik olmayan varyasyonların ayırdedici özellikleri olmadığından sınıflandırma çalışmalarında önemli yoktur. Buna karşılık taksonların genetik yapısına işlenmiş, nesilden nesile taşınabilen genetik varyasyonlar sınıflandırmada ve sistematikte önemlidir.